Ενδομητρίωση. Πότε χρειάζεται να αντιμετωπιστεί;

Η ενδομητρίωση είναι μία συχνή κατάσταση όπου κύτταρα από το εσωτερικό της μήτρας βρίσκονται σε άλλη θέση μέσα στην κοιλιακή χώρα. Υπάρχει σε ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών, αλλά μόνο ένα μέρος αυτών νοσεί, δηλαδή εμφανίζει είτε συμπτώματα πόνου, είτε υπογονιμότητας. Παρ’ όλα αυτά η διάγνωσή της αποτελεί πολλές φορές τυχαίο εύρημα, είτε στον ετήσιο προληπτικό έλεγχό της με υπέρηχο, είτε κατά τη διάρκεια κάποιου χειρουργείου της κοιλιακής χώρας.

Η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης εξαρτάται από την συμπτωματολογία της γυναίκας. Ο πόνος μπορεί να είναι σχετιζόμενος ή όχι με την περίοδο, κατά την επαφή, την ούρηση ή και κένωση του εντέρου. Πιο άτυπα συμπτώματα είναι οι ανωμαλίες του κύκλου, η ναυτία και η χρόνια κόπωση. Σε αυτή την κατηγορία η αρχική προσέγγιση είναι η φαρμακευτική και σπανιότερα η χειρουργική.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι απλά αντιφλεγμονώδη για την άμεση ανακούφιση του πόνου, καθώς και αντισυλληπτικά που χορηγούνται χωρίς συχνή διακοπή, ώστε να μειωθεί η συχνότητα της περιόδου, άρα και ο πόνος που τη συνοδεύει. Εδώ ανήκουν και τα σύγχρονα προγεσταγόνα, πιο ειδικά στην αντιμετώπιση του πόνου της ενδομητρίωσης, αλλά με ενοχλητικές παρενέργειες σε σημαντικό αριθμό γυναικών. Παρόμοιες παρενέργειες έχουν και τα ενέσιμα φάρμακα, των οποίων ο στόχος είναι η πλήρης καταστολή του κύκλου και η χρήση τους δεν μπορεί να είναι μακροχρόνια. Έχουν επίσης κυκλοφορήσει πρόσφατα φυτικά σκευάσματα με στόχο την αντιμετώπιση του πόνου, χωρίς γνωστές παρενέργειες.

Ωστόσο πολλές γυναίκες δεν θα βρουν την ποιότητα ζωής που θέλουν με τη φαρμακευτική αγωγή και θα προχωρήσουν σε χειρουργική αντιμετώπιση. Η προσέγγιση γίνεται λαπαροσκοπικά, από εξειδικευμένους ιατρούς, ώστε να γίνει η μέγιστη δυνατή αφαίρεση και καταστροφή της ενδομητρίωσης, με την ελάχιστη καταστροφή ωοθηκικού ιστού σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Εφόσον το ωοθηκικό απόθεμα ακόμη και με τις καλύτερες χειρουργικές τεχνικές μπορεί να μειωθεί, τη μέθοδο αυτή επιλέγει μια γυναίκα εάν έχει εξαντλήσει άλλες ηπιότερες, ή εάν υπάρχει περίπτωση κακοήθειας.

Η διάγνωση της ενδομητρίωσης μπαίνει ακόμη συχνότερα σε γυναίκες με υπογονιμότητα. Εκεί η τυπική φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί συχνά να χρησιμοποιηθεί γιατί δεν επιτρέπει σε αυτές να συλλάβουν. Τότε, εάν όλες οι υπόλοιπες συνθήκες – σάλπιγγες, σπέρμα, ωοθηκικό απόθεμα, ηλικία της γυναίκας, είναι καλές, η χειρουργική αφαίρεση της μπορεί να βοηθήσει. Σε κάθε άλλη περίπτωση τη λύση μπορεί να δώσουν οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Τέλος, η θεραπευτική αντιμετώπιση δεν είναι πάντα απαραίτητη. Η ενδομητρίωση μπορεί να είναι ορατή υπερηχογραφικά, αλλά χωρίς καμία συμπτωματολογία, οπότε και η ψυχολογική επιβάρυνση της γυναίκας που κάνει κάποια θεραπεία αποφεύγεται. Επειδή η πάθηση αυτή είναι πολυδιάστατη είναι αναγκαία η εξατομικευμένη προσέγγιση ανάλογα με τις συνθήκες και τις επιθυμίες της κάθε γυναίκας.